"Οροπέδιο" επί χάρτου...

«  Το θαυμάσιο αυτό περιοδικό Λογοτεχνίας, μου το γνώρισε ο φίλος μου συγγραφέας Νώντας Τσίγκας, γιατί μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό, σ’  αυτό το τσουνάμι της σύγχρονης πληροφόρησης είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεις τη δουλειά ενός ανθρώπου που αποφασίζει να συλλέξει, να δειγματίσει,να προσφέρει στους αναγνώστες της Λογοτεχνίας «θησαυρούς» δημιουργών και δημιουργίας, ποιητές, πεζογράφους, δοκιμιογράφους και τόσους άλλους υπηρέτες του όμορφου Λόγου, ακόμα κι αν αυτός που ψάχνει μπορεί να είναι ένας από τους επαγγελματίες της Πληροφόρησης.

Και θέλω να συγχαρώ από καρδιάς τον ποιητή Δημήτρη Κανελλόπουλο για το αποτέλεσμα που μας δίνει το «Οροπέδιο» ως «περιοδική έκδοση Πολιτισμού», γνωρίζοντας, τι προσπάθειες χρειάζονται για να παρουσιαστεί στον αναγνώστη του Λόγου μία άρτια τέτοια έκδοση.
 Για να βγάλεις ένα περιοδικό Λογοτεχνίας πρέπει να είσαι εμμονικός τύπος…
Πρέπει να είσαι ο ίδιος δημιουργός, ποιητής ή πεζογράφος ή εξαίρετος ιχνηλάτης Λογοτεχνίας κυρίως στα δύσβατα μονοπάτια της κι αυτό θέλω να το εξηγήσω λίγο περισσότερο.

Η Λογοτεχνία, εθνική ή παγκόσμια, είναι για μένα-δηλαδή έτσι θέλω να την βλέπω και να την αισθάνομαι- ένα απέραντο γεωφυσικό ανάγλυφο όπου ο αναγνώστης, ο ταξιδευτής της δηλαδή, περπατάει όσο κρατάει η καρδιά του ανάμεσα σε βουνά που βρίσκονται συγγραφείς και ποιητές [σκεφτείτε κορυφές Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Χεμινγουέη, ανάμεσα σε  δύσβατους βάλτους που βρίσκονται δημιουργοί όπως ο Προύστ ή ο Σελίν, φανταστείτε άγριους καταρράκτες όπως ο Ντύλαν Τόμας, ο Μπουκόβσκι ή ο Μπορίς Βιάν, δείτε θάλασσες περίεργες σαν αυτές του Φλωμπέρ, του Μαρκές και του Μπόρχες, λίμνες από  στίχουw σαν της Αχμάτοβα, του Γιεφτουσένκο, του Χόλουμπ, του Ελύτη και πεδιάδες σαν τη γραφή του Σάλιντζερ, του Στάϊμπεκ και του Γκόγκολ οροπέδια όπου κατοικούν άνθρωποι-δημιουργοί σαν τον Σκαρίμπα, τον Γιώργη Παυλόπουλο, τον Ρομπέρτο Χουαρόθ. Kι αυτό είναι ένα ταξίδι συνεχές, ενώ πάνω σου, είναι οι ουρανοί του Τέρνερ και του Αιβαζόφσκι, είναι οι εναλλαγές χρωμάτων του Ρέμπραντ ή του Καραβάτζιο ακούγοντας μουσικές εξαίσιες που έγραψαν οι μεγάλοι ή μικροί συνθέτες των αγρών, των κήπων, της ομίχλης ή του δυνατού ανέμου.

Αυτό λοιπόν το απέραντο ταξίδι πρέπει να το κάνει ο δημιουργός ενός περιοδικού κι ακόμα πρέπει να είναι ευγενής στο έπακρο, απορρίπτοντας ή ζητώντας συνεργασίες και συνεργάτες μέσα στην ερημία καιρών και  καιρών.
Πρέπει να ξέρεις να συμπεριφέρεσαι ανάλογα στα «είδωλα»  ή στα «ψώνια», στους πεισματάρηδες γέροντες, στους φιλόδοξους ή …θρασύτατους νέους.
Οφείλεις να είσαι υπομονετικός σε απαιτήσεις, σε ατοπήματα δημιουργών διαφορετικών ποιοτήτων, να είσαι ιχνευτής ταλέντων και καλών συνεργατών.
Να αμύνεσαι και να διαφυλάσσεις τον συμβατό σου Χρόνο.
Να ψάχνεις το άτιμο το χρήμα στις ελάχιστες των απαιτήσεων του.
Να αποφεύγεις συνειδητά τον ανόητο «ανταγωνισμό» τον οποίο πρέπει να επιζητάς στα επίπεδα της ποιότητας της ατομικής σου προσπάθειας.
Δεν διακινείς προϊόντα αλλά …παράγεις παρακαταθήκες Γραμμάτων και Τεχνών.
Οφείλεις να αποφεύγεις τις «αγιογραφίες» κι επίσης να επιτηρείς αυστηρά τους «ανατόμους» ακαδημαϊκούς συνεργάτες σου [γιατί συνήθως αυτοί εγχειρίζουν τους δημιουργούς του Λόγου] και είναι άνθρωποι, άρα: κάνουν και λάθη.
Όλα αυτά σε μια εποχή, όπου τριγύρω σου βρίσκεται ένας κόσμος, πέρα απ τον δικό σου, δηλαδή, είσαι έγκλειστος από διάφορα Δίκτυα επικοινωνίας που δεν τα ελέγχεις, αλλά σου επιβάλλονται, πολλές φορές αφαιρώντας σου το δικαίωμα της συμμετοχής, ή άλλες φορές που -η όποια συμμετοχή σου- πέφτει σ΄ ένα κενό κάδου ανακύκλωσης και συ νιώθεις ανακυκλωμένος και άφωνος, ενώ τριγύρω σου κάτι γίνεται δήθεν, που όμως είσαι έξω του και δεν σε προσδιορίζει.

Τι είναι λοιπόν ένας άνθρωπος σύγχρονος που θέλει και βγάζει ένα περιοδικό όπως το «Οροπέδιο»…
Κατά την άποψή μου, είναι ένας Αριστοκράτης χωρίς τίτλους κυριότητος, που υποχρεωτικά ταξιδεύει «μέσα στο Φρενοκομείο του κόσμου»- όπως έλεγε η Σύλβια Πλαθ και -σε πείσμα των καιρών-  επιμένει να διατηρήσει στη Μνήμη έναντι της Λήθης, έργα και πρόσωπα, που θεωρεί πως είναι, παραγωγοί μιας Αλήθειας ανολοκλήρωτης.
Είναι ένας Αριστοκράτης, που επιμένει σε πείσμα της οποιασδήποτε ανάπτυξης του σύγχρονου πολιτισμού, να καταδεικνύει δημιουργούς που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, αλλά δημιουργούν μέσα από την ματαιότητα των καταστάσεων του συμβατού Χρόνου.
Η δουλειά αυτή -να διευθύνεις, να κατευθύνεις ένα περιοδικό Λογοτεχνίας- είναι μια σπουδαία αποστολή που δεν αποτιμάται με ευχέλαια και όμορφα λόγια αλλά παραμένει ένας επικός αγώνων ιδιαίτερων ανθρώπων που δεν τους υπολογίζουμε μέσα στην καθημερινή μας τύρβη.

Τέλος θέλω να εκφράσω την χαρά μου γιατί στο αφιέρωμα του «Οροπέδιου» στον Γιάννη Σκαρίμπα- καλοκαίρι του 2012- βρήκα κι αποθησαύρισα ένα υπέροχο κείμενο της Μαρίας Αρβανίτη που μιλάει για τους λεπρούς της Σαντορίνης του 19^ου αιώνα και που σε αυτό αναφέρεται πως ένας ιερέας του νησιού «το εν τω ιερώ ποτηρίω υπόλοιπον μετά την κοινωνίω των λεπρών, ο αείμνηστος Οικονόμος Βελώνιας, εξερχόμενος του Βήματος του ναού πανηγυρικώς εξεκένωσε τούτο εις το στόμα του…»
Τι φοβερή, τραγική και μαγευτική σκηνή...

Κλείνοντας, θέλω να χαρίσω σ' όλους σας το ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα, δημοσιευμένο στη δεύτερη έκδοση του «Μαριάμπα» -πριν 36 χρόνια απ’ τη Σύγχρονη εποχή- αντί προλόγου με το τίτλο «σημείωμα προεισαγωγικό ή περίληψη προηγουμένων».

Είχα -για τα γέλια- ένα "μέρος" να "παίξω"
ένα ρόλο σε έργο μυστήριο.
θα μ' ανάγγελνεν ένα (ως θάμπαινα απέξω)
χαιρώο εμβατήριο

Και θάμουν -για κέφι- τι τέλειος όταν
με τούτη μου ήθελε προβώ τη γκριμάτσα
στο φως της Σκηνής -ως assorti θα μου 'ρχόταν
και φόρμα και φάτσα...

Και να-'μαι!. Μα κύταξε! Ζικ-ζακ λυγμού βιόλας
κειδά με περδίκλωσε -που ο κόσμος μ' εκύτα-
και -φείδι- ένα σφύριγμα των φλάουτων κι' όλας
με βρήκε -σαϊτα.

Τι αστείο!. Θα γέλαγα.. Μα πάλι η ανάσα
μου, επιάστη σε τρέμενς βιολιού -σάμπως βούρλου.
και κάτω -όρνια ανήσυχα- μου εκρώξαν τα μπάσα
στον κρότο ταμπούρλου!

Σοβαρά;... Θα τραγούδαα;... Κι' είχα -στο Δία
τ' ορκίζομαι- ένα ρόλο ίδιο θάμα...
Δεν μούπαν πως θάκλαιγα κι αντίς κωμωδία
θα παίξω σε δράμα...

                                         Ηλίας Κουτσούκος*

*To κείμενο αυτό εκφώνησε ο καλότατος φίλος συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος Ηλίας Κουτσούκος στην παρουσίαση του 14^ου τεύχους του περιοδικού «Οροπέδιο», στις 15 Δεκεμβρίου 2014 σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και το βιβλιοπωλείο «Πρωτοπορία».

Το "Oροπέδιο", που  το ανακάλυψα μονάχος και σχεδόν πια κανένα τεύχος του δε μου λείπει, παραμένει ένα χορταστικό και γαλαντόμο περιοδικό κι ανήκει ασφαλώς στα σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη μέσα σ' αυτούς τους μίζερους και χρεωκοπημένους καιρούς, με τα χρεωκοπημένα χούγια, τις χρεοκοπημένες κοινότητες και συλλογικότητες και τις πετσοκομμένες ιδιωτικές περί τα εκδοτικά πρωτοβουλίες. 

Αποτελεί μια περίπτωση κυριολεκτικά one man show, μια προσπάθεια ασφαλώς δονκιχωτική που ανάλογή της σπάνια έχω ξανασυναντήσει στην επαρχιακή ενδοχώρα (φέρνω στο νου μου μονάχα το "Γιατί" του Τζανακάρη στα Σέρρας που θαρρώ κι όλας έπαψε, την ανθιστάμενη κι επίμονη  "Παρέμβαση" του Β.Π. Καραγιάννη στην Κοζάνη).

 Όμως γιατί συγχέω το "Οροπέδιο" με τα επαρχιακά περιοδικά; 
Γιατί: Nιώθω πως το διέπει η ίδια μοναξιά κι ο ίδιος απαράλλακτος ηρωϊσμός.

Με ψυχή και με αίμα συντάσσεται, γράφεται, καλλωπίζεται αισθητικά και τυπώνεται-διανέμεται αυτό το περιοδικό (το γνωρίζω από πρώτο χέρι...). Στον Δημήτρη Κανελλόπουλο ποιητή, συγγραφέα, μεταφραστή και εκδότη του Οροπεδίου έπαινος αξίζει. Οι  ευχές μας για ακάματη γεροσύνη είθε να τον συνοδεύουν ώστε να μας χαρίζει για καιρό τα ερανίσματα αυτά της παρηγοριάς που αποτελούν τα τεύχη-αφιερώματα του περιοδικού.


Στις 480 (!!!) πυκνογραμμένες σελίδες του τρέχοντος  τεύχους του Οροπεδίου (αισίως 14ο), μεταξύ άλλων εκλεκτών και σημαντικών, μπορεί κανείς να διαβάσει: 

-Μια  πολυσέλιδη και κάπως ιδιαίτερη πραγματεία- οδοιπορικό της Πόλυς Χατζημανώλη με τον τίτλο «Στον Πρόδρομον τον Ασέληνο» μια συνάντηση με ζωντανά πραγματολογικά στοιχεία του Παπαδιαμαντικού έργου,

                       Ο. Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλος με το Οροπέδιο ανά χείρας [  Navarino-S ] .

-Δεκαπέντε ποιήματα της Νιόβης (Κατάκη-Παπαδημητρακοπούλου) της γλυκύτατης συζύγου του μέντορα και εμψυχωτή του περιοδικού, και επίσης εξ Ηλείας ορμωμένου, σημαντικού διηγηματογράφου και μελετητή της Λογοτεχνίας Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλου, γραμμένα στην Πάρο τα τελευταία χρόνια,

- ένα κείμενο της Ελισσάβετ Κοτζιά για τον Η.Χ.Π.,

- Κείμενα των συνεπεστάτων "περιοδικομανών" Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου & Ευριπίδη Νεγρεπόντη,

-κείμενο του Δημήτρη Σαραντάκου για τον Ρώμο Φιλύρα,

-ένα διήγημα του Στάθη Κοψαχείλη και άλλο ένα του Ηλία Παπαμόσχου,

-μεταφράσεις δεκατριών ποιημάτων της Leah Goldberg από την καστοριανή  Χρυσούλα-Πατρώνου Παπατέρπου,

-κι ένα σχεδόν «δοξαστικό» («ευλογούμε τα γένια μας» τώρα...) κριτικό δισέλιδο κείμενο της Σουλτάνας Γκαργκάνα για τον «Εποχιακό διανομέα». Της Σ.Γ. διήγημα επίσης δημοσιεύεται στο τεύχος αυτό.

Παρακάτω έκρινα σκόπιμο να δοθεί ένα μικρό απόσπασμα από την [συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Καρυδάκη] του Δ.Κανελλόπουλου όπου αυτός μας μιλάει για το "Οροπέδιό" του:

" Όλοι νομίζουν πως το ονόμασα έτσι εξαιτίας της αγάπης που έχω στον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό, που έχει γράψει την ομώνυμη ποιητική συλλογή. Δεν είναι αυτό. Κατάγομαι από ένα χωριό της ορεινής Ηλείας το οποίο βρίσκεται πάνω σε ένα οροπέδιο, το οροπέδιο Φολόης. Στην πρώτη σελίδα του περιοδικού αναφέρεται ότι είναι μια πολιτιστική έκδοση από τη Νεμούτα Φολόης, Ολυμπίας, Ηλείας. Με αυτό τον τρόπο τιμώ και το χωριό μου. Αλλά δεν έχει μεγάλη σημασία αυτό. Περισσότερο ήθελα να συνεχίσω μια παράδοση περιοδικών που υπήρχε στην Ηλεία με τον “Οδυσσέα” που εξέδιδε ο Σινόπουλος και οι φίλοι του, μαζί με τον Γιώργη Παυλόπουλο, τον Τάκη Δόξα και κάποιους άλλους στην κατοχή. Κι αργότερα την παράδοση του περιοδικού “Αλφειός” που εξέδιδε μέχρι πριν από 15 χρόνια ο Χρήστος Κωνσταντόπουλος στον Πύργο. Επομένως, έχουμε μια παράδοση λογοτεχνικών περιοδικών στην Ηλεία την οποία ήθελα να τιμήσω και να συνεχίσω.

[...] Πάντως το “Οροπέδιο” δεν είναι ένα επαρχιώτικο περιοδικό. Είναι μεν επαρχιακό και στην επαρχία κυκλοφορούν εξαιρετικά περιοδικά, αλλά δεν είναι επαρχιώτικο. Θέλω να πιστεύω ότι είναι ένα κοσμοπολίτικο περιοδικό με ανοιχτούς ορίζοντες. Έχουμε κάνει κι ένα καταπληκτικό αφιέρωμα στο 10ο τεύχος στον Paul Celan έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της γερμανικής γλώσσας και, κατά Συμεών Σταμπουλού, μάλλον ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος ποιητής της μεταπολεμικής περιόδου. Και γενικώς δημοσιεύουμε ποίηση, λογοτεχνία, δοκίμιο από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο" [...].

ΕΔΩ άλλη σχετική -και εκτενής- αναφορά στο "Οροπέδιο".